ABOLFAZL
۱۳۹۱-۰۹-۲۸, 12:09
زاهدان
نام قدیمی دزدآب
جمعیت ۵۵۲٬۷۰۶ نفر
زاهِدانْ یکی از کلان شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر نام پیشین آن «دُزْدابْ» بوده که در زمان رضا شاه به «زاهدان» تغییر یافته است. زاهدان از سمت شمال به شهرستان زابل و، از سمت جنوب به شهرستان خاش، از سمت شرق به کشورهای افغانستان و پاکستان و از سمت غرب به شهرستان فهرج و کویر لوت محدود شده است. عموم ساکنان این شهر به زبان فارسی به گویش سیستانی و زبان بلوچی سخن میگویند و پیرو دین اسلام هستند.
آب و هوای زاهدان در بیش تر روزهای سال گرم و معتدل است. تنها در شب های تابستان آب و هوای این شهر رو به سردی می گراید. آب آشامیدنی زاهدان لوله کشی بوده و از طریق چاه های نیمه عمیق پیرامون شهر و آب انتقالی از چاه نیمه های زهک تأمین می گردد. زاهدان به جهت مرزی بودن، از موقعیت تجاری و نظامی ویژه ای برخوردار است؛ به گونه ای که از یک سو راه آهن پاکستان که از مرز میرجاوه وارد ایران می شود و از سوی دیگر راه آهن سراسری ایران به این شهر منتهی می شود.
زاهدان شهری نوبنیاد است که در ۵۱۷ کیلومتری شرق کلانشهرکرمان و نیز در نزدیکی کشور پاکستان واقع شده است. این شهر از طریق راه زمینی از سمت شمال به مشهد و از سمت جنوب به چابهار مرتبط شده و هم چنین دارای ایستگاه راه آهن و فرودگاه بین المللی است. زاهدان از لحاظ مختصات جغرافیایی در ۶۰ درجه و ۵۱ دقیقه و ۲۵ ثانیهٔ طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۵ ثانیهٔ عرض شمالی واقع شده است. اختلاف زمان زاهدان با تهران ۳۶+ دقیقه و با گرینویچ ۲۴۶+ دقیقه است. بلندترین برج شهرواستان برج بانک ملی مرکزی استان می باشد که دربولواردانشگاه قراردارد.
وجه نام گذاری
افراد کهنسال زاهدان در توجیه چگونگی اطلاق واژهٔ «دُزدابْ» به این شهر، بر این عقیده اند که در گذشته در برخی از نقاط این منطقه، چشمههایی از زیرزمین بیرون آمده و برروی زمین جاری شده و سپس در فاصله ای نه چندان دور بار دیگر به زیرزمین فرومی رفته اند. از همین روی این روستا را دزداب نامیده اند.
به عقیدهٔ برخی دیگر، پیش تر در محل شهر کنونی زاهدان چاه آبی بود که زمین های پیرامون آن را جنگل های انبوه تاغ و گز پوشانده بود. در همین دوران برخی از دزدان و راهزنان به کاروان هایی که از این مکان عبور می کردند، هجوم آورده و اموال آنان را به غارت می بردند. بعدها در این محل قناتی حفر شد و روستای کوچکی در اطراف آن تشکیل شد که به «دزداب» معروف شد.
واژهٔ «زاهدان» که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی، در زمان رضاشاه به این شهر اطلاق شد، در لغت به معنی «شهر پرهیزگاران» است.
در آن سال پس از پایان دادن به ناامنی های ایجادشده توسط دوست محمدخان بارکزایی به دست تیمسار امان الله جهانبانی، رضاشاه از راه بیرجند و زابل به دزدآب سفر کرد. در این سفر امیر شوکت الملک علم، سردار قائنات، و سردار مجلل نیز همراه او بودند. به روایتی رضاشاه در راه از شوکت الملک علم درباره وجود ویرانه های شهری آباد و قدیمی در نزدیکی دزدآب به نام زاهدان خبردار می شود و پس از رسیدن به شهر تصمیم به زنده کردن این نام قدیمی می گیرد و آن را برای دزدآب برمی گزیند.
پیشینه
پیش از جنگ جهانی اول
زاهدان تا پیش از وقوع جنگ جهانی اول، روستای کوچک و دورافتاده ای به نام «دُزدابْ» بود که شمار اندکی از خانواده های سیستانی ساکن آن بودند. این افراد آب آشامیدنی موردنیاز خود را از طریق چند حلقه چاه موجود در پیرامون روستا تأمین می نمودند.
پس از جنگ جهانی اول
به جهت نزدیکی دزداب به دو کشور افغانستان و پاکستان و موقعیت مناسب تجاری آن با کشور هند، دولت وقت ایران با فرستادن مأموران دولتی به این روستا و بررسی کم و کاستی های آن، زمینهٔ تأسیس مراکز مختلف دولتی را در دزداب فراهم آورد.گروهی از افراد متخصص اهل بلژیک نیز برای تأسیس ادارهٔ گمرک وارد این روستا شدند.
تجمیع جمعیت
شمار اداره ها و مراکز دولتی دزداب و کارمندانی که در این مراکز مشغول به کار بودند، روز به روز بیش تر می شد؛ از همین روی برخی از بازرگانان و تاجران برای خرید و فروش و رفع نیازهای روزانهٔ مردم به این روستا آمده و ساکن آن شدند. اغلب بازرگانان اهل کشور هند بودند.
بعدها کارمندان ساکن دزداب برای خود خانه هایی بنا کردند. بازرگانان هندی نیز برای خرید و فروش کالاهای مورد نیاز مردم، برای خود دکان هایی ساختند. گروهی از بازاریان اهل مشهد و یزد و شماری از کارگران اهل بلوچستان و زابل نیز به این روستا آمده و در آن سکونت گزیدند.
در این دوره، بسیاری از بازرگانی منطقه در دست اهالی یزد بود و در این زمینه با سیک های هندی زاهدان رقابت داشتند.
محدودهٔ شهری زاهدان در این دوران به فاصلهٔ میان خیابان تهران از یک سو و خیابان پشت شهرداری از سوی دیگر محدود شده بود. برق رسانی در شهر زاهدان در سال ۱۳۲۸ خورشیدی انجام شد. کارخانهٔ برق زاهدان در ابتدای خیابان سنایی قرار داشت و بانی آن یکی از اهالی یزد به نام «رزاق زاده» بود. وی هم چنین ایجاد کنندهٔ اولین باغ در زاهدان به نام کلاته رزاق زاده است که در جادهٔ زاهدان به خاش قرار دارد.
شهر زاهدان به خاطر حضور انگلیسی ها از قدیمی ترین شهرهای ایران است که دارای آب لوله کشی شد. این لوله کشی البته در ایستگاه راه آهن شهر و برای خانه های کارکنان آن انجام شد. گسترش لوله کشی آب شهر توسط شهرداری در سال ۱۳۳۵ انجام گرفت.
در سال های ۱۳۲۷ و ۲۸ در زاهدان دو دبیرستان ساخته داشت به نام های پروین و ۱۵ بهمن. پس از آن نیز دبیرستان های تازه ای به نام های علم، امیرمعزی، شاه، شهناز، ایراندخت و ارم در شهر احداث شد. تنها بیمارستان شهر در این سال ها، بیمارستانی بود در پشت خیابان شهرداری که یک پزشک داشت. اهالی محل به خاطر سیاه پوست بودن این پزشک، این بیمارستان را به عنوان «بیمارستان دکتر سیاه» می شناختند.پس از آن، سازمان بهداری در ابتدای خیابان دکتر شریعتی، بیمارستانی به نام بیمارستان علم(بوعلی فعلی) احداث نمود.
نام قدیمی دزدآب
جمعیت ۵۵۲٬۷۰۶ نفر
زاهِدانْ یکی از کلان شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر نام پیشین آن «دُزْدابْ» بوده که در زمان رضا شاه به «زاهدان» تغییر یافته است. زاهدان از سمت شمال به شهرستان زابل و، از سمت جنوب به شهرستان خاش، از سمت شرق به کشورهای افغانستان و پاکستان و از سمت غرب به شهرستان فهرج و کویر لوت محدود شده است. عموم ساکنان این شهر به زبان فارسی به گویش سیستانی و زبان بلوچی سخن میگویند و پیرو دین اسلام هستند.
آب و هوای زاهدان در بیش تر روزهای سال گرم و معتدل است. تنها در شب های تابستان آب و هوای این شهر رو به سردی می گراید. آب آشامیدنی زاهدان لوله کشی بوده و از طریق چاه های نیمه عمیق پیرامون شهر و آب انتقالی از چاه نیمه های زهک تأمین می گردد. زاهدان به جهت مرزی بودن، از موقعیت تجاری و نظامی ویژه ای برخوردار است؛ به گونه ای که از یک سو راه آهن پاکستان که از مرز میرجاوه وارد ایران می شود و از سوی دیگر راه آهن سراسری ایران به این شهر منتهی می شود.
زاهدان شهری نوبنیاد است که در ۵۱۷ کیلومتری شرق کلانشهرکرمان و نیز در نزدیکی کشور پاکستان واقع شده است. این شهر از طریق راه زمینی از سمت شمال به مشهد و از سمت جنوب به چابهار مرتبط شده و هم چنین دارای ایستگاه راه آهن و فرودگاه بین المللی است. زاهدان از لحاظ مختصات جغرافیایی در ۶۰ درجه و ۵۱ دقیقه و ۲۵ ثانیهٔ طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۵ ثانیهٔ عرض شمالی واقع شده است. اختلاف زمان زاهدان با تهران ۳۶+ دقیقه و با گرینویچ ۲۴۶+ دقیقه است. بلندترین برج شهرواستان برج بانک ملی مرکزی استان می باشد که دربولواردانشگاه قراردارد.
وجه نام گذاری
افراد کهنسال زاهدان در توجیه چگونگی اطلاق واژهٔ «دُزدابْ» به این شهر، بر این عقیده اند که در گذشته در برخی از نقاط این منطقه، چشمههایی از زیرزمین بیرون آمده و برروی زمین جاری شده و سپس در فاصله ای نه چندان دور بار دیگر به زیرزمین فرومی رفته اند. از همین روی این روستا را دزداب نامیده اند.
به عقیدهٔ برخی دیگر، پیش تر در محل شهر کنونی زاهدان چاه آبی بود که زمین های پیرامون آن را جنگل های انبوه تاغ و گز پوشانده بود. در همین دوران برخی از دزدان و راهزنان به کاروان هایی که از این مکان عبور می کردند، هجوم آورده و اموال آنان را به غارت می بردند. بعدها در این محل قناتی حفر شد و روستای کوچکی در اطراف آن تشکیل شد که به «دزداب» معروف شد.
واژهٔ «زاهدان» که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی، در زمان رضاشاه به این شهر اطلاق شد، در لغت به معنی «شهر پرهیزگاران» است.
در آن سال پس از پایان دادن به ناامنی های ایجادشده توسط دوست محمدخان بارکزایی به دست تیمسار امان الله جهانبانی، رضاشاه از راه بیرجند و زابل به دزدآب سفر کرد. در این سفر امیر شوکت الملک علم، سردار قائنات، و سردار مجلل نیز همراه او بودند. به روایتی رضاشاه در راه از شوکت الملک علم درباره وجود ویرانه های شهری آباد و قدیمی در نزدیکی دزدآب به نام زاهدان خبردار می شود و پس از رسیدن به شهر تصمیم به زنده کردن این نام قدیمی می گیرد و آن را برای دزدآب برمی گزیند.
پیشینه
پیش از جنگ جهانی اول
زاهدان تا پیش از وقوع جنگ جهانی اول، روستای کوچک و دورافتاده ای به نام «دُزدابْ» بود که شمار اندکی از خانواده های سیستانی ساکن آن بودند. این افراد آب آشامیدنی موردنیاز خود را از طریق چند حلقه چاه موجود در پیرامون روستا تأمین می نمودند.
پس از جنگ جهانی اول
به جهت نزدیکی دزداب به دو کشور افغانستان و پاکستان و موقعیت مناسب تجاری آن با کشور هند، دولت وقت ایران با فرستادن مأموران دولتی به این روستا و بررسی کم و کاستی های آن، زمینهٔ تأسیس مراکز مختلف دولتی را در دزداب فراهم آورد.گروهی از افراد متخصص اهل بلژیک نیز برای تأسیس ادارهٔ گمرک وارد این روستا شدند.
تجمیع جمعیت
شمار اداره ها و مراکز دولتی دزداب و کارمندانی که در این مراکز مشغول به کار بودند، روز به روز بیش تر می شد؛ از همین روی برخی از بازرگانان و تاجران برای خرید و فروش و رفع نیازهای روزانهٔ مردم به این روستا آمده و ساکن آن شدند. اغلب بازرگانان اهل کشور هند بودند.
بعدها کارمندان ساکن دزداب برای خود خانه هایی بنا کردند. بازرگانان هندی نیز برای خرید و فروش کالاهای مورد نیاز مردم، برای خود دکان هایی ساختند. گروهی از بازاریان اهل مشهد و یزد و شماری از کارگران اهل بلوچستان و زابل نیز به این روستا آمده و در آن سکونت گزیدند.
در این دوره، بسیاری از بازرگانی منطقه در دست اهالی یزد بود و در این زمینه با سیک های هندی زاهدان رقابت داشتند.
محدودهٔ شهری زاهدان در این دوران به فاصلهٔ میان خیابان تهران از یک سو و خیابان پشت شهرداری از سوی دیگر محدود شده بود. برق رسانی در شهر زاهدان در سال ۱۳۲۸ خورشیدی انجام شد. کارخانهٔ برق زاهدان در ابتدای خیابان سنایی قرار داشت و بانی آن یکی از اهالی یزد به نام «رزاق زاده» بود. وی هم چنین ایجاد کنندهٔ اولین باغ در زاهدان به نام کلاته رزاق زاده است که در جادهٔ زاهدان به خاش قرار دارد.
شهر زاهدان به خاطر حضور انگلیسی ها از قدیمی ترین شهرهای ایران است که دارای آب لوله کشی شد. این لوله کشی البته در ایستگاه راه آهن شهر و برای خانه های کارکنان آن انجام شد. گسترش لوله کشی آب شهر توسط شهرداری در سال ۱۳۳۵ انجام گرفت.
در سال های ۱۳۲۷ و ۲۸ در زاهدان دو دبیرستان ساخته داشت به نام های پروین و ۱۵ بهمن. پس از آن نیز دبیرستان های تازه ای به نام های علم، امیرمعزی، شاه، شهناز، ایراندخت و ارم در شهر احداث شد. تنها بیمارستان شهر در این سال ها، بیمارستانی بود در پشت خیابان شهرداری که یک پزشک داشت. اهالی محل به خاطر سیاه پوست بودن این پزشک، این بیمارستان را به عنوان «بیمارستان دکتر سیاه» می شناختند.پس از آن، سازمان بهداری در ابتدای خیابان دکتر شریعتی، بیمارستانی به نام بیمارستان علم(بوعلی فعلی) احداث نمود.